Α3 Υφαρπαγή γεωργικής γης και φυσικών πόρων
Η απώλεια του ελέγχου διαχείρισης της γεωργικής γης από τις τοπικές κοινότητες θέτει το ζήτημα της επισιτιστικής ασφάλειας και της επιβίωσης όλου του πλανήτη.
Η υφαρπαγή αναφέρεται στη μεγάλης κλίμακας αγορά γης από ξένους επενδυτές, μέσα από ασύμμετρες και αδιαφανείς συνθήκες και στρατηγικές συμμαχίες. Οι γεωργικές αυτές εκτάσεις που ανήκουν κατά κύριο λόγο σε μικροκαλλιεργητές στις φτωχότερες χώρες του πλανήτη, σταδιακά περιέρχονται στην κατοχή μεγάλων διεθνικών επιχειρήσεων χωρών, ταμείων αμοιβαίων κεφαλαίων και άλλων χρηματοπιστωτικών οργανισμών. Πρόκειται για ένα φαινόμενο που μεγεθύνεται ανησυχητικά, ιδιαίτερα μετά τις αυξήσεις ρεκόρ στις τιμές των βασικών τροφίμων διεθνώς (2007) και την χρηματοπιστωτική κρίση του 2008. Έχει πάρει ιδιαίτερες διαστάσεις στην Αφρική, με επενδυτές προερχόμενους κυρίως από την Κίνα, αραβικά κράτη και την Ρωσία, όμως αφορά πλέον και χώρες της ΕΕ, όπως οι χώρες της Ανατολικής Ευρώπης, όπου σύμφωνα με Έκθεση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (2015) καταμετρώνται σημαντικές γεωργικές εκτάσεις ξένης ιδιοκτησίας.
Η αγορά γόνιμης γεωργικής γης με σκοπό την παραγωγή τροφίμων αποκτά ολοένα και μεγαλύτερο ενδιαφέρον για τους στρατηγικούς επενδυτές από τη στιγμή που η χρηματιστηριακή της αξία συνεχώς ανεβαίνει στη διεθνή κτηματαγορά. Κατά κανόνα προορίζεται για κατανάλωση στις λεγόμενες πλούσιες χώρες (κυρίως σιτηρά και σόγια), για εξαγωγές στην παγκόσμια αγορά, είτε για την παραγωγή βιοκαυσίμων. Με άλλα λόγια, η γεωργική γη μετατρέπεται από παραγωγικό φυσικό πόρο σε κερδοφόρο επενδυτικό κεφάλαιο.
Οι αλλαγές αυτές στις έγγειες δομές και σχέσεις με τη μεταφορά της ιδιοκτησίας, της πρόσβασης και πρακτικά του ελέγχου της γεωργικής γης από τις τοπικές κοινότητες σε υπερτοπικούς επενδυτικούς ομίλους, πέρα από την άμεση στέρηση ζωτικών πόρων της επιβίωσης, καθιστά ευάλωτες τις τοπικές οικονομίες από τις διεθνείς διακυμάνσεις των τιμών τροφίμων φτωχοποιώντας τες ακόμα περισσότερο. Θέτει επίσης μια σειρά προβληματισμών σε πλανητικό επίπεδο σχετικά με ζητήματα γεωπολιτικών συσχετισμών εξουσίας, περιβαλλοντικών επιπτώσεων γύρω από τις χρήσεις γης (έδαφος, νερό, βιοποικιλότητα, άγρια ζωή), τον παγκόσμιο έλεγχο της παραγωγής τροφίμων, την επισιτιστική ασφάλεια, και τελικά την επισιτιστική κυριαρχία τόσο σε τοπικό, περιφερειακό όσο και σε πλανητικό επίπεδο.