Γ7 Πώς ένα ανθεκτικό σύστημα διατροφής μπορεί να γίνει δημοκρατικό και δίκαιο;
Προκειμένου να μην είναι η υγιεινή διατροφή προνόμιο μόνο των λίγων θα πρέπει καταρχήν να αντιμετωπιστούν συστημικές ανισότητες και μορφές καταπίεσης με βάση το εισόδημα, το φύλο, την ηλικία, την εκπαίδευση, τη φυλή, το καθεστώς μετανάστευσης και άλλες κοινωνικές ταυτότητες. Έπειτα, είναι σημαντικό να δίνεται η δυνατότητα στους μικρούς παραγωγούς να αποφεύγουν τους μεσάζοντες και να πωλούν τα προϊόντα τους απευθείας σε μια πιο δίκαιη τιμή τόσο για τους ίδιους όσο και για τους καταναλωτές (π.χ. στο αγρόκτημα ή στους πάγκους των αγορών παραγωγών ή μέσω του διαδικτύου ή μέσα από αλληλέγγυα δίκτυα παραγωγών-καταναλωτών ή να ενωθούν μέσω οργανώσεων και συνεταιρισμών παραγωγών). Τέλος, οι καταναλωτές, από τη μεριά τους, να γνωρίζουν πώς να επιλέγουν συνειδητά οικολογικά, κοινωνικά και οικονομικά δίκαιες τροφές με χαμηλό περιβαλλοντικό αποτύπωμα στηρίζοντας μικρές αλυσίδες εφοδιασμού.
Ας φανταστούμε πώς ένα τοπικό σύστημα τροφίμων που έχει κατακτήσει διατροφική κυριαρχία και ανθεκτικότητα μπορεί να γίνει κοινωνικά δίκαιο …
Έστω ότι ένα μικρό αγρόκτημα που χρησιμοποιεί βιώσιμες αγροοικολογικές πρακτικές για να παράγει μια μεγάλη γκάμα φρέσκων λαχανικών και φρούτων υψηλής ποιότητας αποτελεί μέρος ενός δικτύου αντίστοιχων εκμεταλλεύσεων που τροφοδοτούν μια τοπική κοινότητα και τις κοντινές αγορές. Τα προϊόντα σε μεγάλο ποσοστό δεν επεξεργάζονται, αποθηκεύονται και διανέμονται από τους ίδιους τους παραγωγούς μέσα από δίκτυα απευθείας πώλησης, αποφεύγοντας να διαχυθεί η προστιθέμενη αξία στους μεσάζοντες, τις αγροτοβιομηχανίες και τους λιανοπωλητές. Πληρώνει δίκαιο μεροκάματο και επιδόματα στους εργαζόμενους που απασχολεί και έχει άριστα πρότυπα ασφάλειας και υγείας στην εργασία. Διατηρεί άμεσους δεσμούς με γειτονικά αστικά κέντρα και καταναλωτές μέσω εβδομαδιαίων αγορών αγροτών, καλάθια και κοινοτικά υποστηριζόμενης γεωργίας, αγορές παραγωγών και υποστηρίζεται από ομάδες καταναλωτών και συνεταιρισμούς. Έχει ελαχιστοποιήσει τους περιβαλλοντικούς και οικονομικούς κινδύνους καθώς έχει εγγυημένο δίκτυο πωλήσεων ολόκληρο τον χρόνο, χαμηλές εισροές χαμηλού κόστους, ένα εξαιρετικά παραγωγικό εργατικό δυναμικό και υποστηρίζεται οικονομικά από συνδρομές ΚΥΓΕΩ. Δεν εξαρτάται οικονομικά από εμπορικούς δανειστές και έχει μειώσει το ρίσκο διακυμάνσεων τιμών και λοιπών αποκλεισμών λόγω κακοκαιρίας, παρασίτων κλπ.
Τι μπορεί να κάνει με τα κέρδη του;
- να τα επανεπενδύσει στο υπάρχον αγρόκτημα,
- να αυξήσει το εισόδημα των εργαζομένων,
- να επεκτείνει την κλίμακα των εργασιών της, αγοράζοντας ή προσλαμβάνοντας εργαζόμενους (ή εάν πρόκειται για συνεταιρισμό να βρει περισσότερους συνεργάτες),
- να εξάγει,
- να επενδύσει στην κοινωνία (κοινωνικοί και περιβαλλοντικοί στόχοι) αντί στη μεγιστοποίηση του κέρδους.
Μπορεί ένα τέτοιο δίκτυο μικρών αγροκτημάτων που συνδέονται με βραχείες αλυσίδες εφοδιασμού να συμβάλει στην μακροπρόθεσμη ανθεκτικότητα και την επισιτιστική ασφάλεια και αυτάρκεια σε τοπικό επίπεδο; Μπορεί μέσα από βιώσιμες και αλληλένδετες επιχειρηματικές δραστηριότητες στον τομέα της κοινωνικής και πράσινης οικονομίας να συμβάλει στην κοινωνική συνοχή, την απασχόληση και τη μείωση των ανισοτήτων; Έχει ενδιαφέρον λοιπόν να ξανασκεφτούμε τα αγαθά και οι υπηρεσίες που προσφέρονται τι κοινωνικό αντίκτυπο έχουν, αλλά και τι μεθόδους οργάνωσης ή παραγωγής χρησιμοποιούν.